Biegun Arctowskiego

 

Kim był jeden z pierwszych śmiałków, który zaznaczył swoją obecnością najmroźniejszy z kontynentów już w XIX wieku?

                                Kim był Henryk Arctowski?

     

Przyszły pionier uczył się w gimnazjum w Inowrocławiu, a następnie w Liège w Belgii. Studia podjął w Paryżu w Collège de France, Sorbonie i Szkole Górniczej, zgłębiając geologię, chemię, a także geochemię, petrografię i mineralogię. Podczas pobytu w Paryżu utrzymywał kontakt z Marią Skłodowską-Curie.

   

W 1895 roku poznał sierżanta królewskiej belgijskiej Marynarki Wojennej, który organizował ekspedycję naukową na Antarktykę. Arctowski zainspirowany pomysłem odkrywczej wyprawy bez zawahania postanowił wziąć w niej udział.  Następne dwa lata spędził na dokładnych przygotowywaniach, obejmujących nawet kolejne studia w Anglii i Belgii. W wieku 26 lat rozpoczęła się podróż życia Polaka na statku ,,Belgica”. Arctowski, dzięki swojemu gruntownemu wykształceniu, stał się kierownikiem naukowym wyprawy. Ekspedycja na Antarktydę trwała rok, podróż jednak nie była bezpieczna. W marcu 1898 zamarzło Morze Bellingshausena, a polarnikom pozostało jedynie dryfowanie w różnych kierunkach. Załogę dręczył szkorbut i zimno. Nie przeszkodziło to jednak  Arctowskiemu w prowadzeniu badań. W czasie rejsu z zapałem analizował zmiany z zakresu oceanografii, meteorologii, glacjologii i geologii. Kapitan wyprawy komentował zachowanie Polaka następująco:

  "Musiałem prosić zapalonego geologa, by możliwie ograniczył swe poszukiwania".

I międzynarodowa wyprawa polarna okazała się wielkim sukcesem dla Arctowskiego. Jego imieniem nazwano wyjątkowy rodzaj zjawiska halo, powstającego w chmurach zbudowanych z kryształów lodu, tzw. łuk Arctowskiego, które zaobserwował i opisał. Od jego nazwiska nazwano też lodowiec, górę na Spitsbergenie, półwysep i szczyt na Antarktydzie, a także polską stację naukową w archipelagu Szetlandów Południowych.

Henryk Arctowski zyskał uznanie na całym świecie. Był autorem ponad 400 prac naukowych prezentujących wyniki badań polarnych oraz opisujących przebieg wypraw. Zmarł 21 lutego 1958 roku w Waszyngtonie. Badania Arctowskiego po dziś dzień są wykorzystywane, choć od jego słynnej wyprawy minęło już ponad 120 lat. Dziedzictwo wybitnego Polaka rozwijają badacze przy polarnej stacji jego imienia.

Wpis jest częścią projektu „POLONIKA – ślady Polaków za granicą”, który odkrywa miejsca na świecie, w których w szczególny sposób zaznaczyła się obecność Polaków.

Źródła: http://www.arctowski.pl/index.php?p=114 http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Arctowski-Henryk;3870860.html http://www.geozone.pl/arctowski_henryk_(1871-1958)_i_i_mi%C4%99dzynarodowa_wyprawa_polarna,geografowie,podr%C3%B3%C5%BCnicy,badacze,odkrywcy,1.html http://ofwzipo.igf.edu.pl/broszura.pdf