Ciborowski w Macedonii

Zdarzają się w historii konkretnych miejsc momenty trudne, kiedy rodzi się ludzka potrzeba wykazania się solidarnością. Właśnie z takim wydarzeniem, które dotknęło mieszkańców Macedonii w drugiej połowie XX w. wiąże się szczególna obecność Polaków w tym miejscu. Tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi W 1963 r. północną Macedonię, w tym jej stolicę – Skopje, nawiedziło potężne trzęsienie ziemi. Wstrząsy były tak silne, że miasto uległo ruinie, a wielu jego mieszkańców zginęło, pozostali zostali bez dachu nad głową. Koniecznością okazała się natychmiastowa odbudowa miasta. W obliczu tej tragedii braterską pomocą wykazały się zagraniczne instytucje z całego świata, w tym Organizacja Narodów Zjednoczonych, która w natychmiast rozpoczęła pomoc humanitarną, jak i planowanie strategii odbudowy miasta.. Polacy solidarni z mieszkańcami Skopje Jedną z form pomocy mieszkańcom Skopje było przekazanie jej przez różne kraje europejskie domków. W tym zakresie pomocy użyczyła również Polska, ofiarowując na rzecz Skopje 60 drewnianych domków. Domki, zwane przez miejscowych „baraka”, stanęły w nowo powstałej dzielnicy miasta – Taftalidze. Dyrektorem programu ONZ odbudowy stolicy został mianowany Adolf Ciborowski, polski architekt. Drugim polskim architektem, który miał znaczący wkład w dzieło odbudowy Skopje był Stanisław Jankowski. Stanął on na czele polskiej grupy specjalistów tworzących plan odbudowy miasta. Plan odbudowy miasta Wyzwanie, przed którym stanął polski architekt Adolf Ciborowski – główny koordynator planu odbudowy Skopje, nie było pierwszym tego typu doświadczeniem w jego karierze zawodowej. Architekt bowiem uczestniczył w odbudowie Warszawy po zniszczeniach, jakim uległa podczas II wojny światowej. Sprawował również funkcję naczelnego architekta miasta stołecznego Polski. Głównym celem, jaki postawili sobie planiści i architekci pracujący nad odbudową Skopje, było stworzenie miasta odpornego na wstrząsy sejsmiczne. Założono również takie rozplanowanie stolicy, aby ułatwiona była komunikacja i dojazd do każdego miejsca trwał nie dłużej niż 45 minut. Skopje, stolica Macedonii, po dziś funkcjonuje w formie jaką nadali jej Ciborowski i pracujący z nim zespół architektów. Polscy artyści w skopijskim Muzeum Wśród darów jakie Polska przekazała Macedonii w ramach pomocy po trzęsieniu ziemi znalazły się również dzieła polskich artystów. W tym momencie stanowią one pokaźną część zbiorów Muzeum Sztuki Współczesnej w Skopje. Są to ówczesne prace – obrazy, grafiki i rzeźby – znanych polskich artystów, w tym m.in. Jerzego Nowosielskiego, Zbigniewa Makowskiego, czy Henryka Stażewskiego, jak i wielu innych znaczących postaci życia artystycznego w Polsce lat 60. Sam budynek Muzeum Sztuki Współczesnej zawdzięcza swoją formę Polakom. Został on zbudowany według zwycięskiego projektu autorstwa polskiego zespołu architektów tzw. “Tygrysów”. Odkrywając ślady polskiej obecności w Skopje, po dziś możemy czuć szczególną więź z jego mieszkańcami, mając w pamięci to tragiczne, już historyczne wydarzenie, jak i gesty solidarności okazane przez zaprzyjaźnione kraje.   Źródła: http://polacywmacedonii.net/wywiady/adolf-ciborowski/ https://skopje.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/polskie_slady_w_skopje/skopijskie_abc?channel=www https://skopje.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/polskie_slady_w_skopje/niezwykle_odkrycie_w_skopje_

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Skopje dzieło „Tygrysów”

---

Wpis jest częścią projektu „POLONIKA – ślady Polaków za granicą”, który odkrywa miejsca na świecie, w których w szczególny sposób zaznaczyła się obecność Polaków.