Podsłuchy od zawsze były niezwykle użyteczne, zwłaszcza w czasie wojny. Dzięki szpiegostwu można było uzyskać każdą informacje o planach wroga, co było niezastąpioną pomocą, często decydującą o losach świata. Stąd też, w XX wieku na szeroką skalę zaczęto wprowadzać maszyny szyfrujące, tak aby przekazywane informacje nie trafiły w niepowołane ręce. Jedną z takich maszyn, stworzoną pierwotnie w 1918 roku przez dr.in. Artura Scherbiusa, była Enigma. Niemcy, którzy już od roku 1926 używali Enigmy do utajniania wiadomości, uznali ją za prawdziwy cud techniki.
Jak działała Enigma?
Enigma była połączeniem systemów mechanicznego i elektrycznego. Z wyglądu przypominała przenośną maszynę do pisania. Składała się z klawiatury złożonej z 26 klawiszy z literami alfabetu łacińskiego oraz pulpitu z literami i lampkami. Skomplikowany system działania enigmy, oparty na obracających się wirnikach powodował, że po naciśnięciu litery na klawiaturze, na pulpicie podświetlała się inna litera będąca jej szyfrem.
Polacy próbowali złamać szyfr Enigmy już na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. W tym też celu przygotowano kurs kryptologii dla najbardziej uzdolnionych studentów matematyki Uniwersytetu Poznańskiego. Wśród wybranych znaleźli się Marian Rejewski, Henryk Zygalski oraz Jerzy Różycki. To właśnie oni rozpoczęli pracę nad złamaniem szyfru.
Złamanie szyfru
Polacy szukali klucza, który umożliwiłby odczytywanie szyfru. Okazało się to niezwykle trudne, ponieważ kod zmieniał się każdego dnia. Ich wieloletnia, mozolna praca przyniosła w końcu oczekiwane skutki. Końcem grudnia 1932 roku, Polakom udało się rozwiązać zagadkę szyfr maszyny. Już rok później w Polsce powstała pierwsza kopia Enigmy, która umożliwiła odczytywanie wiadomości szyfrowanych przez niemiecką maszynę.
Znaczenie odkrycia
Polski wywiad przez prawie 7 lat przekazywał Francuzom i Anglikom rozszyfrowane depesze niemieckie. Jednak sposób w jaki je zdobywali wyjaśnili dopiero w 1939 roku. Pracę nad dalszym udoskonalaniem szyfru Enigmy kontynuowano już w Wielkiej Brytanii w ośrodku kryptologicznym w Bletchley Park. Zdaniem historyków, dzięki temu, że alianci znali informację przesyłane przez Enigmę, II Wojna Światowa trwała krócej o 2-3 lata.
Pomimo tego, że to Polacy stworzyli podstawy deszyfryzacji Enigmy, Anglicy przez wiele lat starali się przypisać to dokonanie sobie. Oficjalne przyznanie przez Brytyjczyków roli jaką Polacy odegrali w złamaniu kodu Enigmy nastąpiło dopiero w 1999 roku wraz z przystąpieniem Polski do NATO.
W 2000 roku trzej niezwykli matematycy: Rejewski, Różycki i Zygalski zostali pośmiertnie oznaczeni Krzyżami Wielkimi Odrodzenia Polski. Pomnik upamiętniający ich wyczyn znajduje się przed głównym wejściem do Zamku Cesarskiego w Poznaniu.
Źródła tekstów i obrazów:
https://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-zlamania-szyfru-enigmy-przez-polskich-matematykow
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_kryptolog%C3%B3w_w_Poznaniu
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/752845,Zlamali-szyfr-Enigmy-ocalili-30-milionow-ludzi
https://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-zlamania-szyfru-enigmy-przez-polskich-matematykow
https://polskiedzieje.pl/ii-wojna-swiatowa/zagadka-enigmy.html