Józef Piłsudski

Jest jedną z najbardziej rozsławionych polskich postaci historycznych. Bohater narodowy i współtwórca polskiej niepodległości. Patriota, który całe życie poświęcił walce o wolność. Jego nazwisko zna każdy Polak. O kim mowa?

Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 r. w Żułowie w rodzinie zamożnego ziemiaństwa. Ojciec Piłsudskiego, również Józef,  w 1863 roku wziął udział w powstaniu styczniowym. Po pożarze majątku, jego rodzina przeprowadziła się do Wilna. Piłsudski od dziecka dorastał w duchu patriotyzmu. W jego domu dużą wagę przywiązywano do polskich tradycji patriotycznych- czytano polskie utwory, kupowano tylko polskie książki, uczono się historii.

W wieku 18 lat Piłsudski podjął studia medyczne w Charkowie. Tam też związał się z rosyjskim ruchem socjalistyczno-rewolucyjnym „Narodnaja Wola”, który dążył do obalenia caratu. Wkrótce został wydalony z uczelni za udział w demonstracjach studenckich. Zakończenie studiów wiązało się dla młodego Piłsudskiego z powrotem do rodzinnego Wilna. W tym czasie nieświadomie został wmieszany w spisek, mający na celu obalenie cara Aleksandra II. Ukarano go za to karą pięciu lat zsyłki na Syberię. Po powrocie z zesłania wstąpił w szeregi Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) i stał się jednym z jej liderów. Wydawał czasopismo „Robotnik”, za co został skazany na karę pozbawienia wolności i trafił do więzienia w Cytadeli Warszawskiej. Udało mu się jednak uciec z aresztu i zbiec do Galicji. Stało się to dzięki symulowaniu choroby psychicznej. Po przeniesieniu z więzienia do szpitala w Petersburgu, udający obłęd Piłsudski, uwolnił się dzięki pomocy lekarza Władysława Mazurkiewicza.

37 letni Józef Piłsudski wyjechał w 1904 roku do Japonii, która w tamtym okresie znajdowała się w stanie wojny z Rosją. Razem z rządem cesarza Mikada starał się wynegocjować utworzenie Legionu Polskiego przy armii japońskiej. Plan utworzenia legionu nie powiódł się, ale Piłsudski dostał pomoc przy zakupie i dostawie broni dla PPS. Japończycy sfinansowali kupno amunicji, materiałów wybuchowych i kilku tysięcy karabinów dla Organizacji Bojowej PPS. Zorganizowali też dla nich szkołę instruktorską bojowo – wojskową w Szwajcarii. Organizacja Bojowa PPS brała udział w próbie rewolucji w latach 1905 – 1907 i została stłumiona przez policję. Józef Piłsudski nie poprzestał w staraniach o utworzenie polskiej siły zbrojnej. W 1906 roku po rozłamie PPS, stworzono organizację PPS – Frakcja Rewolucyjna, planującą walkę przeciwko caratowi.

16 sierpnia 1914 roku z inicjatywy Józefa Piłsudskiego udało się powołać Legiony Polskie przez Naczelny Komitet Narodowy. Legiony w szczytowym momencie posiadały w swoich szeregach ok. 16 tys. żołnierzy i zostały organizacyjnie podzielone na trzy Brygady. Generał od 19 grudnia 1914 do 27 września 1917 osobiście kierował I Brygadą. W tych samych latach w konspiracji utworzył Polską Organizację Wojskową (POW) i został jej komendantem. Po zakończeniu I wojny udał się do Warszawy. W nocy z 21 na 22 lipca 1918 został aresztowany przez Niemców razem z  Kazimierzem Sosnkowskim. Główne oskarżenie, jakie padło w stronę Piłsudskiego, to działalność konspiracyjna i agitacja w wojsku, która miała doprowadzić do tzw. „kryzysu przysięgowego”. Wiązało się to z odmówieniem złożenia przysięgi na „wierne braterstwo broni z Niemcami i Austrią” przez większość legionistów z I i III Brygady. Po tym, jak Piłsudski został przewieziony z Warszawy do niemieckiego więzienia w Magdeburgu, w oczach opinii publicznej zyskał opinię wojownika o polską niepodległość. Ponieważ Niemcom nie udało się uzyskać gwarancji lojalności Piłsudskiego, w Berlinie zapadła decyzja o zwolnieniu go z więzienia i  9 listopada 1918 roku powrócił do Warszawy.

22 listopada 1918 został oficjalnym Naczelnikiem Państwa Polskiego  i otrzymał misję jego odbudowy. Rolę Naczelnika zakończył 9 grudnia 1922 roku, po wyborach Gabriela Narutowicza na nowego prezydenta Polski.  Już po około tygodniu, bo na początku 1923 roku Piłsudski zdecydował się wycofać z polityki, z powodu zabójstwa prezydenta Narutowicza. Miało to miejsce podczas otwierania wystawy w galerii „Zachęta”. Prezydent Narutowicz zginął z ręki malarza Eligiusza Niewiadomskiego, ale to ówczesnego premiera – Wincentego Witosa, Marszałek uznał za moralnie odpowiedzialnego za to zabójstwo.

Piłsudski na dobre zraził się do polityki i przeprowadził do Sulejówka pod Warszawą. Tam skupił się głównie na twórczości literackiej. W latach od 1923 do 1925 napisał kilka książek: „Wspomnienia o Gabrielu Narutowiczu”, „O wartości żołnierza Legionów”, „Rok 1920″, „U źródeł niemocy Rzeczypospolitej” i „Moje pierwsze boje”. W tym czasie brał również udział w  propagandowych działaniach opozycyjnych.

Zmarł 12 maja 1935 roku. Ciało Marszałka spoczęło na  Wawelu, a jego serce pochowano obok matki na cmentarzu w Wilnie. Jego życie i walka o wolność sprawiły, że stał się symbolem polskiej niepodległości. 80 lat po śmierci Marszałka została wydana uchwała, w której senatorowie napisali:

 Józef Piłsudski był głównym architektem odbudowy państwa polskiego i jego siły zbrojnej, wybitnym politykiem i dowódcą.

Jako dewizę życiową Marszałka Józefa Piłsudskiego, można przytoczyć słowa zapisane przez niego w 1918 roku dla redakcji czasopisma „Żołnierz Polski”:

Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo, zwyciężyć i spocząć na laurach — to klęska.

 
Źródła:

Wpis jest częścią cyklu „Bohaterowie Niepodległości”