Harbin – miasto położone w północno-wschodnich Chinach, stolica chińskiej prowincji Heilongjiang, mieszczące się w krainie historycznej – Mandżurii.
Początki miasta sięgają końca XIX w., a dokładnie roku 1898, kiedy rozpoczęto budowę Kolei Wschodniochińskiej. Na czele tego przedsięwzięcia stanął inżynier Adam Szydłowski, którego uznaje się za założyciela Harbinu.
Polska Katedra w Harbinie
Polacy napływają do Harbinu
W związku z budową kolei do Harbinu zaczęli napływać Polacy. Szydłowski widząc ten masowy ruch zainicjował powstanie polskiego osiedla, z miasta uczynił natomiast siedzibę dyrekcji budowy kolei.
Szacuje się, że w Harbinie w szczytowym momencie mieszkało około 10 tysięcy naszych rodaków. Polacy osiedlili się w mieście i zorganizowali sobie w nim życie. Na ich potrzeby w Harbinie działały kościoły, drukowana była polska prasa i prowadzone były szkoły, w tym Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza – placówka, z której wyszły takie osobowości jak dokumentalista harbińskiej społeczności E. Kajdański, a także późniejsi profesorowie Lulian Samójłło i Julian Sołecki oraz znany pisarz Teodor Parnicki. Ponadto w mieście działały polskie organizacje, w tym kluby sportowe oraz organizacje społeczne, takie jak Stowarzyszenie „Gospoda Polska”, kultywujące polskie tradycje i dbające o zachowanie tożsamości narodowej.
Ślady polskiej obecności
Po dziś w Harbinie pozostały ślady polskiej obecności. W mieście stoi kościół św. Stanisława, dawna świątynia harbińskiej Polonii, dla niej wybudowana w 1909 r. Na rzece Sungari znajduje się most kolejowy, powstały w czasie, kiedy Koleją Wschodniochińską kierował Polak – Stanisław Kierbedź. W mieście działa także browar Harbin, założony w 1900 r. przez Polaka Jana Wróblewskiego. Nota bene jest to najstarszy chiński browar.
Po 1937 r., Polacy zaczęli opuszczać miasto. Przyczyną było zawarcie przez Chiny umowy z Rosjanami, na mocy której przy Kolei Wschodniochińskiej mogli pracować jedynie obywatele tych krajów. Gdy Armia Czerwona zajęła teren w 1945 r. doszło do wywózki Polaków do sowieckich łagrów. Liczba Polaków mieszkających w Harbin znacznie zmalała. W 1949 r. władze chińskie zadecydowały o przesiedleniu pozostałych z naszych rodaków. Polacy zostali repatriowani głównie na tereny Ziem Odzyskanych tj. do Szczecina, Elbląga, Olsztyna, Gdańska i Gdyni, Opola, Wałbrzycha, Wrocławia i rejonu Dolnego Śląska. Spośród tych, których ominęły wywózki i przesiedlenia, większość opuściła Harbin w latach 50. i 60.
Pamiątki po Polakach mieszkających w Harbin
W Polsce środowisko Polonii z chińskiego miasta zrzesza Klub Harbińczyków. Ponadto działająca w Szczecinie Księżnica Pomorska dysponuje pamiątkami po dawnych polskich mieszkańcach Harbinu. Instytucja ta organizuje różnego typu wydarzenia dotyczące polskiej obecności w chińskim mieście, takie jak konferencje popularno-naukowe, sympozja oraz okolicznościowe wystawy (np. wystawę o Konstantynie Symonolewiczu – orientaliście, dyplomacie, opiekunie Polonii Mandżurskiej).
Na pamiątkę polskiej obecności w Harbinie i jego okolicach, z inicjatywy Klubu Harbińczyków, jedno z rond w Szczecinie nosi nazwę Ronda Polonii Mandżurskiej.
Dziś Harbin znane jest z odbywającego się tam corocznie Międzynarodowego Festiwalu Rzeźb Lodowych.
Wpis jest częścią projektu „POLONIKA – ślady Polaków za granicą”, który odkrywa miejsca na świecie, w których w szczególny sposób zaznaczyła się obecność Polaków.
Źródła: https://dorzeczy.pl/kraj/50939/Polscy-zalozyciele http://www.pawlowski.cc/2606/polskie-slady-w-harbin/ https://opinie.wp.pl/polonia-w-harbinie-w-chinach