Ignacy Daszyński

Polityk, publicysta, Marszałek Sejmu w latach (1928-1930), początkowo wielki przyjaciel Józefa Piłsudskiego, który jako jeden z nielicznych mógł zwracać się do niego po imieniu. Powiązały ich więzi rodzinne, gdyż Piłsudski został ojcem chrzestnym jego dzieci, a poróżniły kwestie polityczne.

Daszyński urodził się 26 października 1866 roku w Zbarażu na Podolu. Wychowywał się w domu z tradycjami, w atmosferze patriotyzmu. Miał starszego brata Feliksa, który mocno wpłynął na ukształtowanie się jego poglądów. Młody Daszyński został wydalony ze szkoły za referat, w którym pisał o roku 1848. Maturę zaliczył eksternistycznie. Później trafił do Krakowa i tam w 1888 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim na kierunku przyrodoznawstwo. Dzięki środowisku w którym przebywał, coraz mocniej zaczął angażować się w działalność polityczną i założył Polską Partię Socjalno-Demokratyczną Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Był też między innymi Radnym Miasta Krakowa i redaktorem poczytnego wówczas pisma opiniotwórczego „Naprzód”. Jednym z epizodów w jego  karierze politycznej, było objęcie stanowiska posła do austriackiej Rady Państwa. Daszyński zdecydował się na to stanowisko,  ponieważ liczył na to, że u boku Austrii Polsce uda się odzyskać niepodległość.

Przed pierwszą wojną światową zapoznał się z Józefem Piłsudskim i został jego wielkim zwolennikiem. Obaj mieli wówczas podobne poglądy polityczne i nawiązała się z między nimi przyjaźń. Piłsudski i jego żona, zostali rodzicami chrzestnymi dzieci Daszyńskiego. Profesor Ludwik Malinowski zaznaczył, że przyjaźń z Marszałkiem, była dla Daszyńskiego pewnego rodzaju wyróżnieniem:  Józef Piłsudski tylko z nielicznymi był per „ty”. Właśnie z Ignacym Daszyńskim był na „ty” . 

Aktywnie działający w polityce Daszyński popierał działania Piłsudskiego na rzecz utworzenia Legionów Polskich. Przekonywał do tego między innymi uczestnicząc w spotkaniach z gen. Helmutem von Moltke. Z kolei generał Piłsudski po swoim powrocie do kraju próbował przeforsować Daszyńskiego na pierwszego premiera Polski niepodległej, co zostało zablokowane przez Narodową Demokrację.

Naturalnym było, że Daszyński stanął na czele Polskiej Partii Socjalistycznej i swoje wpływy wykorzystywał do wspierania swojego przyjaciela – Józefa Piłsudskiego. Wszystko zmieniło się jednak po przewrocie majowym w 1926 roku, kiedy Piłsudski dokonał zamachu stanu, a Daszyński został zagorzałym przywódcą opozycji wobec piłsudczyków. Dr Janusz Osica skomentował jego taktykę polityczną wobec piłsudczyków jako nieudolną:  Daszyński zawsze bronił spraw przegranych. Jego naiwne rachuby na możliwość dogadania się z Piłsudskim dowodzą tego, że jeśli chodzi o przenikliwość polityczną, ta pozostawia ona wiele do życzenia.

 Z drugiej strony nie można mu było odmówić sumiennego działania na rzecz odradzającej się Polski. Profesor Ludwik Malinowski wypowiedział się na temat Daszyńskiego jako jednego z najbardziej zaangażowanych w politykę działaczy – Mało jest Polaków, którzy w parlamencie wiedeńskim, w Cesarstwie Austro-Węgierskim doszli do tak wysokiego stanowiska. Karierę parlamentarną kontynuował po odrodzeniu Rzeczpospolitej. To człowiek, który był posłem przez 40 lat. Profesor podkreślił również, że Daszyński stał na czele rządu Polski tuż po odzyskaniu niepodległości. To nie kto inny, a właśnie Ignacy Daszyński, polski socjalista, utworzył 7 listopada 1918 pierwszy rząd po odzyskaniu niepodległości – przypominał zasługi polityka.

31 października 1929 roku wstrzymał posiedzenie budżetowe Sejmu, z powodu obecności Piłsudskiego i około stu uzbrojonych oficerów. Pod koniec życia zaczął poważnie chorować, z tego powodu był zmuszony całkowicie zakończyć działalność polityczną. Na ostatnie pięć lat swojego życia przeniósł się sanatorium w Bystrej Śląskiej. Zmarł 31 października 1936 roku, dokładnie w rocznicę odwołania posiedzenia sesji Sejmu. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.


Źródła:

Ignacy Daszyński (1866-1936), Mariusz Jarośiński,  DZIEJE.pl, [dostęp: 30.10.2018] Ignacy Daszyński – błędny rycerz polskiego parlamentaryzmu, PolskieRadio.pl, aktualizacja: 26.10.2018, [dostęp: 30.10.2018] Piłsudski o Daszyńskim, Wikicytaty, [dostęp: 30.11.2018]

Wpis jest częścią cyklu „Bohaterowie Niepodległości”