Ignacy Mościcki

Zaangażowany w politykę i działania niepodległościowe naukowiec. Twórca innowacyjnej metody pozyskiwania kwasu azotowego z powietrza. Jeden z członków zamachu bombowego planowanego na gubernatora Warszawy Josifa Hurko. Trzeci prezydent przedwojennej Rzeczpospolitej Polskiej.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej, zamieszkującej okolice  Ciechanowa. Urodził się 1 grudnia 1867 roku w Mierzanowie. W latach 1887-1891 mieszkał w Rydze, gdzie studiował na tamtejszej Politechnice. Wywodzący się z przykładnej rodziny szlacheckiej herbu Ślepowron, Mościcki w czasie studiów zajął się czymś, co nie pasowało do wizerunku chłopaka z dobrego domu. Razem z towarzystwem socjalistycznym z polskiej organizacji II Proletariat zajął się przygotowaniem zamachu bombowego na ówczesnego gubernatora Warszawy. Był to bardzo odważny krok, ponieważ gubernator był jednym z najwyżej postawionych urzędników rosyjskich na terenach polskich, a po przemyśleniach Mościckiego, zamach miał mieć charakter samobójczy. Bombę konstruował samodzielnie w zaciszu domowym. Do pomocy w przygotowaniu zamachu zaangażował również swoją kuzynkę, a wkrótce żonę Michalinę Mościcką. Informacja o uczestnictwie w przygotowaniach do zamachu i nielegalnym produkowaniu materiałów wybuchowych dotarła do władz carskich. To zmusiło go do przeprowadzki do Anglii w 1892 roku. Ścigany przez carską służbę tzw. Ochranę, emigrował przez Berlin do Londynu. Po latach sam przyznał, że w tamtym okresie zmagał się z depresją i wahaniami nastrojów: Stanu mojego psychicznego nie można już było uważać za normalny.  Nie pomagała mu słaba znajomość języka, kłopoty ze znalezieniem pracy i wielka tęsknota za ojczyzną. To w Londynie po raz pierwszy zetknął się z Józefem Piłsudskim, będąc zaangażowanym w pracę Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich.

Kolejnym miejscem jego emigracji Ignacego Mościckiego była Szwajcaria, gdzie w 1897 roku został asystentem rektora Jana Wierusz-Kowalskiego na uniwersytecie we Fryburgu i na poważnie zajął się pracą naukową. W 1901 roku zrezygnował z asystentury na rzecz pracy zawodowej i prób ulepszania swojego patentu. Został kierownikiem spółki Société de l’Acide Nitrique à Fribourg. Efektem tych działań było wynalezienie metody wytwarzania kwasu azotowego i wysokonapięciowych kondensatorów energetycznych. Przyniosło mu to wielką sławę i uznanie w świecie naukowców. Sprzedając swoje patenty Mościcki wyłączył z tych licencji ziemie polskie, żeby w przyszłości nie ograniczyć możliwości wykorzystywania swych wynalazków w ojczyźnie, kiedy już dojdzie do odzyskania przez nią niepodległości.

W 1912 roku przeniósł się do Lwowa, gdzie przez kilka miesięcy sprawował funkcję rektora w Katedrze Chemii Fizycznej i Elektrochemii Technicznej Politechniki Lwowskiej, ale zrzekł się stanowiska na rzecz stanowiska rektora Katedry Elektrochemii Technicznej Politechniki Warszawskiej.

Choć wydawałoby się, że osiągnięcia naukowe Mościckiego nie mają istotnej roli w odbudowie Polski, to okazało się, że dzięki tym umiejętnościom udało się przejąć nowoczesne zakłady azotowe i odtworzyć nieznaną polskim naukowcom niemiecką technologię. Dzięki temu po odzyskaniu niepodległości, Polacy posiadali własną Państwową Fabrykę Związków Azotowych w Chorzowie, na której czele od 1922 roku stał Ignacy Mościcki, dbając o ciągły rozwój i unowocześnianie zakładów. Tymi działaniami udało mu się zorganizować polski przemysł chemiczny.

W maju 1926 roku doszło do tak zwanego przewrotu majowego. Józef Piłsudski dokonał zbrojnego zamachu stanu i wystawił Ignacego Mościckiego, jako swojego kandydata na prezydenta RP. Zgromadzenie Narodowe zdecydowało o zaprzysiężeniu go na głowę państwa większością głosów , a w 1933 roku przyznano mu stanowisko na drugą kadencję. Ignacy Mościcki w swoich działaniach politycznych lojalnie realizował założenia Józefa Piłsudskiego, z którym ściśle współpracował.

Ciekawostką może być fakt, że niedługo po objęciu stanowiska prezydenta, Mościcki wprowadził prorodzinny dekret. W jego założeniu każdy siódmy syn w rdzennie polskiej, niekaranej rodzinie miał zostać jego „chrześniakiem”. Dzięki temu „chrześniacy prezydenta” otrzymywali między innymi prawo do bezpłatnej nauki, stypendia, bezpłatne przejazdy komunikacją publiczną i darmową opiekę zdrowotną. Szacuje się, że dzięki tej nobilitacji Ignacy Mościcki został „ojcem chrzestnym: od 380 do 500 chłopców.

Po śmierci Józefa Piłsudskiego w 1935 roku nie ustąpił z fotela prezydenta, i stworzył własny obóz polityczny przy współpracy z wicepremierem Eugeniuszem Kwiatkowskim. Po wybuchu II wojny światowej został internowany do Rumunii i przestał być Głową Państwa.

Zmarł w miejscowości Versoix, koło Genewy 2 października 1946 roku, a w 1993 roku jego szczątki przeniesiono do krypty w Katedrze Warszawskiej, choć jego wolą było spoczywać w miejscu nieoznaczonym.


Źródła:

Ignacy Mościcki. Zamachowiec-samobójca i życiowy nieudacznik?, Kamil Janicki, CIEKAWOSTKIHISTORYCZNE.pl, aktualizacja: 10.11.2012, [dostęp: 27.10.2018] Ignacy Mościcki (1867-1946), CIEKAWOSTKIHISTORYCZNE.pl, [dostęp: 27.10.2018] Ignacy Mościcki – Najnowsze informacje, WP.OPINIE, [dostęp: 27.10.2018] 500+ to rewolucja? Przeczytaj o tym przedwojennym programie prorodzinnym, ALTEIA.pl, Karol Wojteczek, 11/01/2018, [dostęp: 27.10.2018] Mościcki Ignacy, encyklopedia.pwn.pl, [dostęp: 27.10.2018] Ignacy Mościcki: Piłsudski zadbał nawet o manifestacje na moją cześć, Maciej J. Nowak, RZECZPOSPOLITA.pl, aktualizacja: 20.05.2018 [dostęp: 27.10.2018] Ignacy Mościcki, Wikipedia.org , [dostęp: 27.10.2018]

Wpis jest częścią cyklu „Bohaterowie Niepodległości”