Jack Strong - czyli historia polskiego Jasona Bourne'a

Jack Strong, czyli historia polskiego Jasona Bourne’a

Ryszard Kukliński przez 11 lat, jako pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, był szpiegiem CIA (Centralna Agencja Wywiadowcza). Wielu nadal uważa go za bohatera, inni sądzą, że był zdrajcą.

Kim właściwie był Ryszard Kukliński?

Ryszard Kukliński urodził się w 1930 r. w Warszawie w rodzinie robotniczej. Jego ojciec jako działacz PPS-u, trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie zmarł. Jako 17-letni chłopak, Kukliński dostał się o Oficerskiej Szkoły Piechoty, gdzie uważany był za bardzo inteligentnego. W czasach apogeum stalinizmu pracował w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego.

Budynek Sztabu Wojska Generalnego w Warszawie

Jason Bourne’a czy bohater narodowy? Ryszard Kukliński jest postacią kontrowersyjną. Z jednej strony podejrzewany o współpracę z SB, sam brał udział w przygotowaniach operacji „Dunaj”, czyli inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 r. Z drugiej strony właśnie jako agent CIA, przekazywał informację, które najprawdopodobniej zapobiegły wojnie nuklearnej, czy nawet III Wojnie Światowej.

Sejmowa Komisja Kultury poparła uchwałę upamiętniającą Ryszarda Kuklińskiego jako polskiego patriotę

Jack Strong, czyli polski film o Kuklińskim

Reżyserem „Jacka Stronga” jest twórca „Psów”, Władysław Pasikowski. Recenzje zarówno zagraniczne, jak i polskie są pozytywne. Być może wiąże się to z tym, że w filmie Kukliński nie do końca jest postacią kontrowersyjną. Niemałą rolę pozytywnego odbioru filmu ma odtwórca głównej roli, Maciej Dorociński. Pokazano nie tylko aspekt polityczny, ale i moralny, obyczajowy. Olbrzymim sukcesem filmu jest ukazanie bohatera wybierającego między przyjaciółmi z wojska a „wyższą koniecznością”. Sukcesem okazał się też dobrze dobrany do historii gatunek: dreszczowiec polityczny. W filmie pojawiały się sceny akcji: nie do końca realistyczne, ale podkreślające interesujący i rzadko wykorzystywany w polskim filmie gatunek.

Film Pasikowskiego potwierdza słowa badacza historii, Jana Nowaka-Jeziorańskego: „Kukliński będzie fascynował historyków i publicystów, wszystkich ludzi, będzie się o nim dyskutować w przyszłości i w końcu zostanie powszechnie uznany za bohatera.”

Zagraniczne echa

Kukliński w Ameryce jest bohaterem, nie ma wokół tego żadnych debat, czy kontrowersji. Nic w tym jednak dziwnego, zważywszy na to, że „Strong”, szpiegował właśnie dla ich rządu. W zagranicznych recenzjach pojawia się nawet porównanie Kuklińskiego z Jasonem Bourne’em. Podobno ma powstać amerykański remake filmu. Budżet polskiego oryginału ma być aż o 106 milionów zł. mniejszy.

Amerykańscy i rosyjscy aktorzy

W filmie można zobaczyć warsztat aktów polskich, rosyjskich i amerykańskich. Patrick Wilson i jego żona, Polska, Dagmara Domińczyk (znana z filmu „Hrabia Monte Christo”) grają agentów CIA, którzy kontaktują się w Polsce z Kuklińskim. Co ciekawe Patrick Wilson w filmie mówi w języku polskim. W wywiadach podkreśla, jak ważne było to dla niego doświadczenia oraz jak silna więź łączyła granego przez niego Davida Forda z Kuklińskiego.

Patrick Wilson, amerykański aktor

Mój przyjaciel, zdrajca

Kukliński zmarł w 2004 r. w Ameryce. Za jego życia i po śmierci ukazało się wiele książek dotyczących jego osoby. Jedną z najciekawszych jest „Mój przyjaciel, zdrajca” Marii Nurowskiej. Pisarka znana jest głównie jako twórczyni prozy kobiecej. W wywiadzie-rzece, pokazuje Kuklińskiego jako człowieka rozdartego, czego brakuje w filmie. Sam Kukliński mówił do Nurowskiej, by opisała go ze wszystkimi ułomnościami i błędnymi wyborami. Pisarce udało się pokazać pułkownika jako „człowieka wielowarstwowego”, którego trudno jednoznacznie zaszufladkować.