Wincenty Witos

Był działaczem ruchu ludowego, premierem rządu RP. Wniósł wielki wkład we wprowadzenie warstwy chłopskiej do życia społecznego kraju. Życiorys dzisiejszego bohatera pokazuje także jego przejście – od prostego chłopa do premiera Rzeczypospolitej Polskiej.

Wincenty Witos urodził się 27 stycznia 1874 roku w galicyjskiej wsi Wierzchosławice koło Tarnowa. Jego rodzice Wojciech i Katarzyny ze Sroków, byli dosyć ubogimi rolnikami. Dzieciństwo spędził wychowując się razem z dwójką braci – Janem i Andrzejem w przerobionej ze stajni chacie krytej strzechą. Jego edukacja trwała bardzo krótko. Został posłany do szkoły wiejskiej w wieku 10 lat i zakończył naukę już po ukończeniu 4 klas (1884-1888). Od tego czasu razem z ojcem pracował jako drwal w majątku należącym do księcia Eustachego Stanisława Sanguszki. W roku 1895 przystąpił do galicyjskiego Stronnictwa Ludowego. Kolejne lata 1895-1897 spędził odbywając służbę wojskową w austriackiej armii. W 1898 roku ożenił się z Katarzyną Tracz, a po roku urodziła im się córka Julia.

Jego działalność polityczna zaczęła się rozwijać po roku 1903, kiedy to został wybrany do Rady Naczelnej ugrupowania, następnie od 1908 do 1914 roku sprawował mandat posła do galicyjskiego Sejmu Krajowego we Lwowie. Witos najbardziej zasłynął w czasach kiedy był na stanowisku wójta Wierzchosławic. Jego kadencja trwała bardzo długo, bo w latach 1908-1931. Poza dbaniem o rozwój miejscowości i pracą na rzecz lokalnej społeczności, Witos coraz bardziej zagłębiał się w działalność ruchu społecznego. Miał ku temu predyspozycje osobowościowe. Potrafił w trafny sposób przemawiać do chłopów, którzy za jego przewodnictwem zaczęli budować swoją świadomość polityczną. Po rozłamie w Stronnictwie Ludowym, Witos zaczął zajmować stanowisko wiceprezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”– nowo powstałej partii politycznej. Był też posłem austriackiej Rady Państwa w Wiedniu w latach 1911 – 1918.

Jako wiceprezes Naczelnego Komitetu Narodowego, był we współpracy między innymi z Ignacym Janem Paderewskim i Jędrzejem Moraczewskim. Swoje poparcie ukazywał dla Józefa Piłsudskiego, po tym jak został on internowany z niemieckiej twierdzy w Magdeburgu. Witos był także członkiem Ligi Narodowej w roku 1917.

Mimo coraz mocniejszego zaangażowania w politykę, Witos nie zrezygnował z prowadzenia swojego gospodarstwa i nadal był blisko związany ze społecznością chłopską. Dr Stanisław Lato dostrzegł wielkie zasługi Witosa, pisał o nim:  Wprowadził warstwę chłopską z rozbudzoną świadomością kulturową, polityczną, gospodarczą do życia społecznego kraju i chłopi stali się współtwórcami państwa polskiego.

Z kolei dr Janusz Osica mówił o nim: Był to człowiek, który był wielki na miarę ówczesnych możliwości i czasów.

Ignacy Daszyński zaproponował Witosowi udział w koalicji centrolewicowej, jednak ich negocjacje zakończył się odmową. Historycy mają zarzut do Witosa, że nie zaangażował się w to działanie. Natomiast sam Witos twierdził, że nie odpowiadał mu fakt, że przyjęty rząd może mieć charakter przejściowy. Po pierwszych dniach od odzyskania niepodległości, został przewodniczącym Polskiej Komisji Likwidacyjnej.  4 lipca 1920 roku objął stanowisko premiera II Rzeczypospolitej.

Przez cały czas mocno mediował z chłopami. W 1938 roku wyszedł do nich z następującym apelem: Dość już niewoli i poniżenia, dość nędzy i upokorzenia, dość katorgi i więzień, dość krwi i ofiar, dość zemsty i prześladowania. Czas ostatni na zmiany, na zmiany wielkie, głębokie i trwałe.

Wincenty Witos zmarł 31 października 1945 roku w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu w rodzinnej miejscowości Wierzchosławicach. Całe życie podporządkował swojej ojczyźnie, bo jak mawiał: Nie ma sprawy ważniejszej niż Polska.


Wincenty Witos (1874-1945), CIEKAWOSTKIHISTORYCZNE.PL, [dostęp: 02.11.2018] Wincenty Witos (1874-1945), DZIEJE.PL, aktualizacja 08.08.2017, [dostęp: 02.11.2018] Witos Wincenty, ENCYKLOPEDIA.PWN.PL, [dostęp: 02.11.2018] Wincenty Witos, PL.WIKIQUOTE.ORG, [dostęp: 02.11.2018]